Người xưa cho rằng trời, đất và con người thuộc về một hệ thống. Quan điểm cuộc sống là một thể thống nhất tồn tại trong nhiều nền văn hóa nơi mà sức khỏe và thuốc chữa bệnh, thức ăn và cách sống và con đường đưa đến sự giải thoát đều liên đới và nằm cả trong một hệ sinh thái.
Đạo
Đạo, hay Con Đường, là triết lý cơ bản của thuật phong thủy, chỉ ra cách sống hài hòa với bản thân, với tha nhân và với thế giới tự nhiên. Chúng ta có thể dùng phong thủy để đạt đến mục tiêu này.
Âm dương
Âm dương là hai lực đối nghịch nhau nhưng lại cùng nhau hoạt động để sinh ra năng lượng, ví dụ như dòng điện. Hai lực đối nhau này liên tục chuyển dịch, lực này luôn tìm cách lấn át lực kia. Khi một lực trở nên vượt trội, trạng thái cân bằng bị mất đi, vì thế khi một lực trở nên quá mạnh sức ảnh hưởng của nó lại giảm đi và lực kia lại chiếm ưu thế. Ví dụ, nước ở trạng thái tĩnh là âm, đang chảy xiết là dương. Hãy tưởng tượng một con sông đang chảy chậm rãi; lúc này nó âm. Khi dòng nước va vào đá, bắn tung tóe và rơi xuống, tình trạng xáo động diễn ra, dòng nước chảy nhanh hơn, lúc này nó đã chuyển sang dương.
Và khi nước chảy vào hồ, dòng chảy chậm lại và biến thành âm một lần nữa. Âm và Dương là hai khái niệm đối nghịch nhưng phụ thuộc vào nhau: nếu không có ý niệm về cái lạnh chúng ta sẽ không thể miêu tả cái nóng là như thế nào. Khi đạt đến trạng thái cực điểm, lực này biến đổi thành lực kia – giống như hiện tượng băng giá có thể gây bỏng hoặc người bị bỏng nắng bị run rẩy – mục đích là để tái tạo lại thế cân bằng giữa hai lực. Trong suốt cuốn sách này sẽ có nhiều ví dụ minh họa việc chúng ta làm thế nào để đạt được sự cân bằng trong môi trường sống của mình. Danh mục bên cạnh đưa ra một số ví dụ về các cặp âm dương thường thấy.
Khí
Khí là một khái niệm không có trong hệ thống triết học phương Tây nhưng lại được nhắc đến rất nhiều trong các hệ thống triết học phương Đông. Khí là sức sống của vạn vật, là phẩm chất của môi trường sống, là sức mạnh của mặt trời, mặt trăng và khí hậu và là động lực điều khiển trong con người. Ở Trung Quốc, những động tác múa quyền trong Thái Cực dưỡng sinh là để giúp khí lưu thông trong cơ thể. Các mũi kim châm huyệt được dùng để khai thông luồng khí bị tắc nghẽn và các bài thuốc Bắc bào chế từ các thảo mộc sử dụng các dạng năng lượng đặc biệt để điều khí khi cơ thể xảy ra tình trạng mất quân bình. Sự thiền định là phương cách làm cho tinh thần khỏe mạnh: một nét cọ của một nghệ nhân Trung Quốc hay một động tác phóng bút trong thư pháp đều là kết quả của một quá trình rèn luyện tinh thần và điều tức để bảo đảm rằng mỗi tác phẩm phải đều tải được cái thần (khí) trong ấy.
Mục đích của thuật phong thủy là tạo ra một môi trường trong đó khí được luân lưu thông suốt để tinh thần được minh mẫn, cơ thể được tráng kiện. Trong một căn nhà mà khí lưu chuyển thanh thoát thì những người sinh sống ở đó sẽ nhận được những điều tốt lành và mọi điều trong cuộc sống sẽ được hạnh thông. Ngôi nhà nào khí lưu chuyển trì trệ hoặc bị tắc thì cuộc sống thường nhật hoặc những dự tính lâu dài cho tương lai của những người sống ở đó sẽ luôn gặp những điều trắc trở.
Trong một khu vườn thông thoáng, khí được lưu chảy tự do, cây cối sẽ tươi tốt và các sinh vật trong môi trường tự nhiên sẽ sinh sôi nảy nở. Muông thú, chim chóc, côn trùng và vô số các loài vi sinh sống ở đó sẽ tự điều hòa và tạo ra một môi trường cân bằng và có ích. Nơi nào khí không thể lưu thông một cách tự nhiên, bị tắc nghẽn, hoặc chuyển động uể oải thì môi trường ở đó có thể trở nên ẩm thấp, hoặc xảy ra tình trạng mất cân bằng sinh thái dẫn đến nạn dịch rầy chẳng hạn.
Trong một văn phòng khí được lưu thông thoải mái, nhân viên sẽ vui vẻ và tương thân tương ái, các kế hoạch được hoàn thành đúng thời hạn và mức độ stress thấp. Văn phòng nào khí bị tù hãm có thể sẽ xảy ra những mối bất hòa và công việc kinh doanh không thể phát triển.
Ngũ hành: Năm loại năng lượng
Một số lý thuyết khoa học mới nhất giúp chứng ta hiểu các nguyên lý mà người xưa dựa vào để xây dựng nên thuật phong thủy. Ngày nay chứng ta đã nhận ra rằng vạn vật trong vũ trụ không đứng yên. Các giác quan của chứng ta và những gì chứng ta nhìn thấy đều quen với một số tần số nhất định nào đấy mà những tần số này phản ứng theo hướng tích cực hoặc tiêu cực đối với chứng ta.
Tất cả chứng ta đều biết đến sóng âm, cụ thể qua máy radio, và sóng điện từ qua máy truyền hình. Màu sắc, hình thể, thực phẩm, điều kiện thời tiết – mọi thứ đang hiện diện trong cuộc sống đều tác động lên chứng ta một mức độ xung động tốt hoặc xấu, và đến lượt chứng ta, tùy theo tính cách của mỗi người, chứng ta cũng phản ứng lại bằng những cách thức tuy khác nhau nhưng có thể đoán trước được.
Khái niệm về các nguyên tố vốn tồn tại từ lâu trên khắp thế giới. Người Trung Quốc thừa nhận năm nguyên tố cơ bản, hay còn gọi là ngũ đại công năng hay Ngũ Hành, sinh ra từ sự tương tác của Âm và Dương và tượng trưng cho các biểu hiện vật chất khác nhau của Khí. Vạn vật trong vũ trụ, kể cả con người, đều nằm trong hệ thống phân loại của Ngũ Hành. Bảng “Ngũ Hành Tương Quan” dưới đây sẽ cung cấp cho chứng ta một số ví dụ trong hệ thống phân loại này.
Trong điều kiện lý tưởng, năm hành này cân bằng với nhau. Khi một hành nào đấy chiếm ưu thế hoặc trở nên yếu kém thì rắc rối xảy ra. Việc diễn giải và cân bằng ngũ hành đóng một vai trò trọng yếu trong việc thực hành thuật phong thủy. Ngũ hành luân chuyển theo một chu trình định sẵn. Về mặt tích cực, chứng giứp đỡ nhau để sinh trưởng gọi là tương sinh và về mặt tiêu cực, các Hành này kình chống, chế ngự nhau gọi là tương khắc. Để dễ nhớ chứng ta hãy đọc Ngũ Hành tương sinh theo thứ tự Thủy Mộc Hỏa Thổ Kim với cách lý luận sau:
Nước (Thủy) giứp cho cây cối (Mộc) xanh tươi. Cây (Mộc) tạo ra lửa (Hỏa) và khi cháy hết sẽ thành tro hoặc đất (Thổ). Trong đất (Thổ) hình thành nên [mỏ quặng] kim loại (Kim) mà khi bị nung chảy thành dạng lỏng như nước (Thủy). Ta gọi vắn tắt là Thủy sinh Mộc, Mộc sinh Hỏa, Hỏa sinh Thổ, Thổ sinh Kim, Kim sinh Thủy. Và nhớ Ngũ Hành tương khắc theo thứ tự Thủy Hỏa Kim Mộc Thổ: Thủy khắc Hỏa (nước dập tắt lửa), nhưng Thủy lại bị Thổ thấm hứt và đến lượt Thổ bị Mộc hứt kiệt năng lượng nhưng Mộc bị các khí cụ Kim tiêu diệt. (Thủy khắc Hỏa, Hỏa khắc Kim, Kim khắc Mộc, Mộc khắc Thổ, Thổ khắc Thủy.) Bảng “Ngũ Hành Tương Quan” dưới đây trình bày khía cạnh khác: sự tương quan giữa sinh, khắc, vượng, suy giữa các Hành này với nhau. Những sự tương quan nói trên sẽ được áp dụng xuyên suốt trong cuốn sách này.
Ngũ hành
Mộc
Chỉ mùa xuân, sự tăng trưởng và đời sống cây cỏ. Thuộc khí Âm: Mộc mềm và dễ uốn; thuộc khí Dương: Mộc rắn như thân sồi. Dùng với mục đích lành, Mộc là cây gậy chống; với mục đích dữ, Mộc là ngọn giáo. Cây tre ở Trung Quốc được ca ngợi về khả năng mềm dẻo trước gió nhưng lại được dùng làm giàn giáo. Được nhìn dưới hình tượng cây, năng lượng của Mộc có tính sinh sôi nẩy nở, nuôi dưỡng và mềm dẻo.
Tính cách người thuộc hành này
Người mạng Mộc có tinh thần vì tha nhân và năng nổ. Là người nhiều ý tưởng, tính cách hướng ngoại của họ được nhiều người thương, giúp. Họ tưởng tượng nhiều hơn thực sự gắn bó với kế hoạch.
Tích cực – có bản tính nghệ sĩ, làm việc nhiệt thành.
Tiêu cực – thiếu kiên nhẫn, dễ nổi giận, thường bỏ ngang công việc.
Vạn vật thuộc hành này:
Các loài thảo mộc, đồ đạc bằng gỗ, giấy, màu xanh lục, cột trụ, sự trang hoàng, tranh phong cảnh.
Hỏa
Chỉ mùa hè, lửa và sức nóng. Có thể đem lại ánh sáng, hơi ấm và hạnh phúc, hoặc có thể tuôn trào, bùng nổ và sự bạo tàn. Ở khía cạnh tích cực, Hỏa tiêu biểu cho danh dự và sự công bằng; ở khía cạnh tiêu cực, Hỏa tượng trưng cho tính gây hấn và chiến tranh.
Tính cách người thuộc hành này
Người mạng Hỏa yêu thích hành động và thường nắm vai trò lãnh đạo. Họ lôi kéo người khác, thường là vào rắc rối, vì họ không ưa luật lệ và bất chấp hậu quả.
Tích cực – người có óc canh tân, khôi hài và đam mê.
Tiêu cực – nóng vội, lợi dụng người khác và không mấy quan tâm đến cảm xúc.
Vạn vật thuộc hành này:
Hình tượng mặt trời, nến đèn các loại tam giác, màu đỏ, vật dụng thủ công, tranh ảnh về mặt trời / lửa.
Thổ
Chỉ về môi trường ươm trồng, nuôi dưỡng và phát triển, nơi ‘sinh ký tử quy’ của mọi sinh vật. Thổ nuôi dưỡng, hỗ trợ và tương tác với từng Hành khác. Khi tích cực, Thổ biểu thị lòng công bằng, trí khôn ngoan và bản năng; khi tiêu cực, Thổ tạo ra sự ngột ngạt hoặc biểu thị tính hay lo về những khó khăn không tồn tại.
Tính cách người thụôc hành này
Người mạng Thổ có tính tương trợ và trung thành. Vì thực tế và kiên trì, họ là chỗ dựa vững chắc trong cơn khủng hoảng. Không những không bị thúc ép bất cứ điều gì nhưng họ lại rất bền bỉ khi giúp người khác. Do kiên nhẫn và vững vàng, họ có một sức mạnh nội tâm.
Tích cực – trung thành, nhẫn nại và có thể cậy dựa.
Tiêu cực – thành kiến và có khuynh hướng “bới lông tìm vết”.
Van vật thuộc hành này:
Đất sét, gạch, sành sứ, bê tông, đá, hình vuông, màu vàng, cam, nâu.
Kim
Chỉ về mùa thu và sức mạnh. Đại diện cho thể rắn và khả năng chứa đựng. Mặt khác, Kim còn là vật dẫn. Khi tích cực, Kim là sự truyền đạt thông tin, ý tưởng sắc sảo và sự công minh; khi tiêu cực, Kim có thể là sự hủy hoại, là hiểm họa và phiền muộn. Kim có thể là một món hàng xinh xắn và quý giá mà cũng có thể là đao kiếm.
Tính cách người thuộc hành này
Người mạng Kim có tính độc đoán và cương quyết. Họ dốc lòng dốc sức theo đuổi cao vọng. Là những nhà tổ chức giỏi, họ độc lập và vui sướng với thành quả riêng của họ. Tin vào khả năng bản thân nên họ kém linh động mặc dù họ tăng tiến là nhờ vào sự thay đổi. Đây là loại người nghiêm túc và không dễ nhận sự giúp đỡ.
Tích cực – mạnh mẽ, có trực giác và lôi cuốn
Tiêu cực – cứng nhắc, sầu muộn và nghiêm nghị
Vạn vật thuộc hành này:
Tất cả các kim loại, hình dáng tròn bầu, mái vòm, vật dụng kim khí, cửa và bậc cửa, đồ dùng nhà bếp, màu trắng, xám, bạc và vàng ươm, tiền đồng Đồng hồ.
Thủy
Chỉ về mùa đông và nước nói chung, cơn mưa lất phất hay mưa bão. Chỉ bản ngã, nghệ thuật và vẻ đẹp, Thủy có liên quan đến mọi thứ. Khi tích cực, Thủy thể hiện tính nuôi dưỡng, hỗ trợ một cách hiểu biết; khi tiêu cực, Thủy biểu hiện ở sự hao mòn và kiệt quệ. Kết hợp với cảm xúc, Thủy gợi cho thấy nỗi sợ hãi, sự lo lắng và stress.
Tính cách người thuộc hành này
Người mạng Thủy giao tiếp tốt. Họ có khiếu ngoại giao và tài thuyết phục. Do nhạy cảm với tâm trạng người khác, họ sẵn sàng lắng nghe. Có trực giác tốt và giỏi thương lượng. Uyển chuyển và dễ thích nghi, họ nhìn sự vật theo quan điểm tổng thể.
Vạn vật thụôc hành này:
Sông suối, ao hồ, màu xanh dương và màu đen, gương soi và kính, các đường uốn khúc, đài phun nước.